Sinoć je u Banjaluci održana svečanost i Akademija povodom 30 godina od osnivanja Prve gardijske motorizovane brigade Vojske Republike Srpske, kao posebne operativne jedinice Glavnog štaba VRS. Odluka o formiranju donesena je decembra 1992. godine, na na Bogojavljenje, 19.1.1993. godine prvi put je izvršena smotra i postrojena Gardijska brigada, i to se uzima kao datum osnivanja. Sjedište brigade, kao prištapske jedinice formirane po uzoru na Prvu gardijsku brigadu JNA, bilo je u Han Pijesku i Kalinoviku.
Gardijska brigada bila je elitna jedinica Vojske Republike Srpske, sastojala od više bataljona, oklopnog, izviđačkog, motorizovanog i pješadijskog, učestvovala je u brojnim bitkama i akcijama, od Bihaća, Grahova i Krajine do Nišićke visoravni, Posavine i Hercegovine, a najveći dio jedinice bio je angažovan na odbrani Treskavice, na kojoj je poginulo najviše mladih gardista. Njen sastav uglavnom su činili golobradi mladići od 18, 19 i 20 godina, a kroz Gardijsku brigadu prošlo je više od 7000 vojnika.
O ratnom putu Gardiske brigade na Svečanoj akademiji koja je održana u Banskom dvoru u Banjaluci govorili su bivši pripadnik Prve gardijske brigade Željko Dakić i istoričar Željko Vujadinović.
Na kraju se nažalost Svečana akademija pretvorila u političku promociju režima, koji gardistima ne dozvoljava da imaju status boraca prve kategorije, iako su sa 18 godina otišli u rat, i ne žele da daju ni bijednih 5 maraka boračkog dodatka za mjesec dana provedenih na ratištu. Nažalost niko iz Vlade Republike Srpske nije prisustvovao akademiji pa nisu mogle da se ministrima i premijeru uruče zahvalnice, a kada je politički govor počeo da govori Branislav Crni Okuka, savjetik Milorada Dodika, napustio sam Svečanu akademiju u znak protesta jer politika nikako ne treba da se miješa u pitanja boraca i manipuliše boračkom populacijom.
Nebojša Vukanović
